De Bergen

Een rondje door de Bergen: Bergstraat - Kleine Berg - Grote Berg.
De historische kern van de wijk De Bergen is ontstaan op de hoge zandrug tussen de beekdalen van de Dommel en Gender. Over deze zandrug was via de Hoogstraat en Gestel de verdere verbinding met dorpen als Eersel en Bladel en uiteindelijk Antwerpen.
Tegenwoordig is er van een berg niets meer te zien; de Bergen liggen op 17 meter N.A.P., 1 meter hoger dan het Centrumgebied en 1 meter lager dan bij voorbeeld de Hoogstraat.

Kleine Berg

We beginnen op de Keizersgracht, bij het begin van de Kleine Berg.

Het eerste stukje Kleine Berg loopt tot waar de Bergstraat begint.
We zien aan de rechterzijde, de noordwest kant, panden die tegenwoordig allemaal verdwenen zijn:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 1	Kleine Berg 2	P. Dekkers	caféhouder	Op de hoek Willemstraat/ Kleine Berg het café "De Posthoorn", bleef er tot WO-2 zitten; nu een na-oorlogs pand met een reisbureau-verleden
Kleine Berg 3	Kleine Berg 4	G. van Galen	varkensslager	Verhuist in 1921 naar de Vrijstraat 48
Kleine Berg 5	Kleine Berg 6	P. Th. P. de Groof	bakker	Bakker de Groof verhuist naar de Hoogstraat 68
Kleine Berg 5	Kleine Berg 6	Wed. F. Vorstenbosch	kruidenierswinkel	Bakker de Groof verhuist naar de Hoogstraat 68
Kleine Berg 7	Kleine Berg 8	Wed. M. H. Jansen	slagerij	In 1930 laat weduwe Jansen de winkel tot café-restaurant verbouwen
Kleine Berg 9	Kleine Berg 10	J. H. F. Roolant	bakker	In 1931 kwam hier een nieuw pand
Kleine Berg 11	Kleine Berg 12	J. H. Kever-Barette; Wed. H. J. Barette	steenhouwerij
Kleine Berg 13	Kleine Berg 14	Ed. G. J. Schröder	tabakskerverij
Kleine Berg 15	Kleine Berg 16	G. van de Wal	koopman in visch en kaas	In het koffiehuis was biljartclub Wilhelmina actief. Later café Sport
Kleine Berg 15	Kleine Berg 16	H. C. Rooijmans	koffiehuis
Kleine Berg 17	Kleine Berg 18	W. van der Wal	kaas- en vischkoopman	In 1917 verhuist de zaak naar de overkant (nummer 4)
	Kleine Berg 20

Aan de overkant liggen een aantal pandjes die er voor een groot deel nu nog steeds zijn (blauw gekleurd). Achtereenvolgens:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 2	Kleine Berg 1	Eindhovensch Dagblad	stoomdrukkerij	Drukkerij "Hermes"
Kleine Berg 2a	?	J. Andriessen	koopman
Kleine Berg 2b	Kleine Berg 3	C. van Bakel-Berings	wijn en gedistilleerd	De winkel "Amstel" werd hier gevestigd in 1910 (zat daarvoor in de Vrijstraat)
Kleine Berg 4	Kleine Berg 5	H. J. Wijn	sigarenwinkel	Hendrikus Johannes Wijn (1855-1916) liet weduwe A.G. Wijn-van Hout hier als winkelierster achter. In 1917 verhuist ze naar de overzijde (naar nummer 8)
Kleine Berg 4	Kleine Berg 5	D. van Mameren; K. van Erp; P. J. Anker; W. de Raadt	bouwkundige; winkelbediende; fabrieksbaas bij Philips; opzichter
Kleine Berg 6	Kleine Berg 7	J. G. Janssen	bloemist
Kleine Berg 8	Kleine Berg 9	H. van Gardinge	fabrieks-directeur
Kleine Berg 10	Kleine Berg 11	J. van den Heuvel	bakker	Verhuisde naar Kerkstraat 3
Kleine Berg 10a	?	Wed. A. L. Baijens
Kleine Berg 12	Kleine Berg 13	P. J. M. Basten	fruithandelaar
Kleine Berg 14	Kleine Berg 15	A. A. van den Berg	rijwielhandel	Van den Berg liet in 1923 de boel verbouwen
Kleine Berg 16	Kleine Berg 17	J. Valks	metselaar	Van den Berg liet in 1923 de boel verbouwen
Kleine Berg 18	Kleine Berg 19	H. A. van den Braken	kleermaker
Kleine Berg 20	Kleine Berg 21	Wed. A. H. van den Braken	fruit- en bloemenhandel
Kleine Berg 22	Kleine Berg 23	M. J. van Rooij	agent levensverzekering	Hier vestigt zich in 1921 behangerij, stoffeerderij, matrassenfabriek W. Tielemans
Kleine Berg 24	Kleine Berg 25	J. Somers	arbeider gloeilampenfabriek	Nu een open plek, onderdeel van het parkeerterrein Fens
Kleine Berg 24	Kleine Berg 25	W. L. van Hirtum	timmerman
Kleine Berg 24a	Kleine Berg 27	M. Schellekens

De Bergstraat

Nu zijn we aan aangekomen waar links de Bergstraat begint. Deze verbinding met de Grote Berg stond vroeger ook wel bekend als "Kattenstraat". Het vervolg van de Kleine Berg komt zo dadelijk aan de beurt, maar eerst lopen we de Bergstraat in en zien vervolgens aan de linkerzijde (oostwand):

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Bergstraat 4	Bergstraat 1 Bouwjaar 1894, gemeentelijk monument	P. van den Reek	chauffeur en koetsier	Door notaris J.J. Fens achter zijn villa aan de Keizersgracht als koetshuis gebouwd, in 1914 tot garage omgebouwd. Zijn chauffeur kreeg het woongedeelte (nu Bergstraat 1A). Het koetshuis staat er nog steeds, tegenwoordig adres is Keizersgracht 6. Het is al jaren een restaurant, een van de ondernemers was ooit Anneke Grönloh
Bergstraat 6	Bergstraat 3	G. Beelen	fabrieksopzichter	Een soort garage-achterhuis horend bij villa Keizersgracht 8 van sigarenfabrikant Van Hussen
Bergstraat 8	Bergstraat 5	La. Sanders; Sophia Sanders	zonder beroep	Drie mooie huizen in 1901 neergezet door S. de Winter. Sophie Sanders van nummer 8 wordt een "geleerde keukenmeid" genoemd. Ze is al 20 jaren in dienst bij de fam. Mennen-Weijers en maakt zich in haar vrije tijd maar liefst 7 talen machtig. Haar werkgever karakteriseert haar als "een juweel van een keukenmeid..., maar ijselijk geleerd". Ze is vooral gespecialiseerd in het Zweeds. Ze vertaalt het boek Fågelkåserier van de Zweed Reinhold Winter in het Nederlands (als "Vogelpraatjes").
Bergstraat 10	Bergstraat 7	G. de Kok-Spoorenberg	kleedermakerij
Bergstraat 12	Bergstraat 9	S. Andriesse	veekoopman
Bergstraat 14	Bergstraat 11	Wed. Th. van Otterdijk	koffiehuishoudster	Het verdere stuk van deze straatzijde tot aan de Grote Berg bestaat tegenwoordig uit nogal kneuterig uitgevoerde oud-aandoende nieuwbouw uit de jaren 1988-1995
Bergstraat 16	Bergstraat 13	P. Knabben	agent van politie
Bergstraat 18	Bergstraat 15	Ma. H. van den Hurk	koopvrouw manufacturen
Bergstraat 20	Bergstraat 17	C. H. de Kok	schoenmaker
Bergstraat 20	Bergstraat 17	L. A. G. van Winkel	slager
Bergstraat 22	Bergstraat 19	P. J. Deeben	sigarenmaker	In 1911 opende hier het sigarenmagazijn van de gezusters Koster
Bergstraat 24	Bergstraat 21	P. J. Jansen	metselaar
Bergstraat 26	Bergstraat 23	J. Beekers	koetsier, los arbeider
Bergstraat 28	Bergstraat 25	H. van Kraaij; Wed. A. van Kraaij-Verheije	arbeider; zonder beroep
Bergstraat 30	Bergstraat 27	P. J. Dooren	fabrieksarbeider
Bergstraat 32	Bergstraat 29	H. M. Jonkers	schilder
Bergstraat 34	?	Cor. van den Broek	fabrieksarbeider

Hiermee zijn we bij de Grote Berg gekomen. Daarover verderop in de wandeling meer. We keren hier nu eerst om en lopen terug richting Kleine Berg. Nu zien we aan de linkerzijde (zuidwest wand) achtereenvolgend:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Bergstraat 43	Bergstraat 42	J. Smeets	Rijksveekeurmeester
Bergstraat 41	Bergstraat 40	Wed. J. Smits	zonder beroep
Bergstraat 39	Bergstraat 38	W. van Heukelom	sigarenmaker
Bergstraat 37	Bergstraat 36	G. Visser	kantoorbediende
Bergstraat 35	Bergstraat 34	A. V. van der Sande	pakhuisknecht, wijnpakker
Bergstraat 33	Bergstraat 32	Wed. H. Schellens
Bergstraat 31	Bergstraat 30	L. Vosmar	verver op linnenfabriek	Op 26-30 is het voormalige oude poortgebouw van de Lucifersfabriek (foto)
Bergstraat 29	Bergstraat 28	J. D. Kneepkens	schoenmaker
Bergstraat 27	Bergstraat 26	W. Senders	schoenmaker
Bergstraat ongenummerd	Bergstraat	Raijmakers-Prinzen	wijnhandel
Bergstraat ongenummerd	?	firma F. Timmermans	steenkolenhandel	Locatie onbekend; misschien ook op het terrein van de voormalige Lucifersfabriek
Bergstraat ongenummerd	?	Firma Jos. van der Velden & Co.
Bergstraat 25	Bergstraat 24	M. Blomhoff-v.d. Heim	slager
Bergstraat 23	Bergstraat 22	C. Schenkels	drukker
Bergstraat 21	Bergstraat 20	A. W. van Luijt	postbeambte, café
Bergstraat 19	Bergstraat 18	A. A. C. Kantelberg	koopman, sigarenmaker en winkel
Bergstraat 17	Bergstraat 16	H. J. van Beek	gepensionneerd agent van politie
Bergstraat 15	Bergstraat 14	A. C. M. van Heukelom	steenhouwer
Bergstraat 13	Bergstraat 12	J. Pennings	kleermaker
Bergstraat 11	Bergstraat 10	A. H. Verhoeven	sigarenpakker
Bergstraat 9	Bergstraat 8	P. W. Manders	tramconducteur, schilder	Nu staat hier een lelijk stukje nieuwbouw van 1991
Bergstraat 7	Bergstraat 6	G. W. L. Hezemans	sigarenmaker
Bergstraat 5	Bergstraat 4	Wed. A. H. Manders-Mennen	zonder beroep
Bergstraat 3	Bergstraat 2	Wed. Raaijmakers

Nu zijn we terug op het punt waar de Bergstraat op de Kleine Berg uitkomt.

We vervolgen linksaf de Kleine Berg. Aan de rechterzijde zien we verder:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 19	Kleine Berg 22	C. J. A. van Campen	groentenhandelaar	Een mooi pand met veel wisselende eigenaren: in 1910 werd hier een filiaal van drogisterij-apotheek J.M. Goppel geopend; in 1914 de dames- en kinderhoedenzaak van Lucas-Pruijsen, en na de hier vermelde groentenboer opende in 1917 "St. Eloy", winkel (kachels, fietsen, fornuizen) en smederij van Gerard Geenen; in 1922 kwam bontzaak P.J. Valentijn. In 1926 zat hier de Centrale Vleeschhal
	Kleine Berg 24
Kleine Berg 21	Kleine Berg 26 Mooi pand uit 1878	H. Levano	koopman	Het huidige eetcafé De Baron. Herman Levano pleegde in 1921 zelfmoord. De weduwe Levano-Kahn verhuisde naar de Stratumsedijk 53
Kleine Berg 23	Kleine Berg 28 Prachtig behouden pand uit 1882	Dirk Gestel; firma Gestel & Zn	lithograaf; lithografische inrichting	Het woonhuis van Gestel is nog in ongerepte staat. Achter dit woonhuis bevond zich de drukkerij; dat is nu waar de woningbouw aan het Spijndhof is.
Kleine Berg 25	Kleine Berg 30	W. van der Schoot
Kleine Berg 27	Kleine Berg 32	W. van der Schoot	ijzerhandel	Gevestigd in 1907
Kleine Berg 27 (boven)	Kleine Berg 32	A. Ch. J. Moonen	boterhandelaar
Kleine Berg 29	Kleine Berg 34	M. M. Priems; M.M. Priems & Zn	assuradeur; assurantiekantoor, woningbureau, levensverzekering, lijfrente, pensioenen	Hoek H. Geeststraat. bureau van Priems was in 1853 opgericht en was van 1910-1919 hier gevestigd.
Hier bevindt zich de zijstraat de Heilige Geeststraat
	Kleine Berg 36			Op de hoek met de Heilige Geeststraat bouwde in 1917 de N.V. Centrale Steenhandel
Kleine Berg 33	Kleine Berg 38	G. van Beek	magazijnknecht, herbergier
Kleine Berg 35	Kleine Berg 40	J. van Beek	schilder
Kleine Berg 37	Kleine Berg 42	Wed. H. J. Verschuren	zonder beroep
Kleine Berg 39	Kleine Berg 44	J. Wertheim	fabrikant
Kleine Berg 41	Kleine Berg 46	M. van den Dungen	koetsier
Kleine Berg 41	Kleine Berg 46	Wed. F. Goossens	zonder beroep
Kleine Berg 43	Kleine Berg 48	H. J. Mali	commies S. S.
Kleine Berg 45	Kleine Berg 50	Wed. J. Schampers	zonder beroep
Kleine Berg 47	Kleine Berg 52	Th. J. Latour	timmerman	In 1922 had Chr. Pennings hier een zaak in electrische artikelen
Kleine Berg 47	Kleine Berg 52	Wed. A. A. Pennings	strijkster

Rechts ligt hier de zijstraat Prins Hendrikstraat.

Aan de linkerzijde zijn we, vanaf de Bergstraat achtereenvolgens gepasseerd:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 26	Kleine Berg 29	J. C. Dereumaux	hoedenmaker
Kleine Berg 28	Kleine Berg 31	A. Wubbe	kantoorbediende
		H. L. A. Jonkers	kantoorbediende
		Th. Mansveld	kleermaker
Kleine Berg 30	Kleine Berg 33	P. van den Broek	varkensslager
Kleine Berg 30a	Kleine Berg 35	K. Bloemhof	koopman
Kleine Berg 30b	Kleine Berg 37	F. G. Deelen	leerlooier
Kleine Berg 32	Kleine Berg 39	G. van Haaren	timmerman
Kleine Berg 34	Kleine Berg 41	S. Andriesse Hzn.	veehandelaar
Kleine Berg 36	Kleine Berg 43	C. J. L. Peterse	runds- en varkensslager	Peterse kwam hier in 1915, daarvoor was de slager H. Andriessen
Kleine Berg 38	Kleine Berg 45	H. C. van Thoor	logementhouder
Kleine Berg 40	Kleine Berg 47	W. van de Kerkhof	groentenhandelaar
Kleine Berg 42	Kleine Berg 49	H. Teunis	coiffeur
Kleine Berg 44	Kleine Berg 51	H. van Buul	varkensslager
Kleine Berg 46	Kleine Berg 53	M. A. van Loon	kleermaker, aanspreker
Kleine Berg 48	Kleine Berg 55	Kinderen Freen	kruideniershandel
Kleine Berg 50	Kleine Berg 57	Wed. J. Leemans	pensionhoudster
		P. van Balen	arbeider gloeilampenfabriek
		S. van Balen	boorder lampenfabriek
Kleine Berg 52	Kleine Berg 59	N. Andriesse	slager
Kleine Berg 54	Kleine Berg 61	J. L. Baghuis	behanger, liftbestuurder
Kleine Berg 56	Kleine Berg 63	B. de Jongh	manufacturen en lompenhandel

Nu staan we dus op het punt waar de Prins Hendrikstraat uitkomt.

We lopen het laatste gedeelte Kleine Berg af en zien achtereenvolgens aan de rechterzijde:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 49	Kleine Berg 54	Dr. H. A. Diepen	medisch doktor en arts	Het trapgevelhuisje, van architect Cor Roffelsen die in 1922 op nummer 56 korte tijd bureau had. Roffelsen is later bekend als de schepper van de Wieger in Deurne, ook al zo'n trapgevel-bouwsel. Dr. van Diepen was penningmeester van de Nederlansche Maatschappij tot bevordering van de geneeskunst.
	Kleine Berg 56
Kleine Berg 53	Kleine Berg 58	Dames Kollmeijer, kinderen J. H. Th. Kollmeijer
Kleine Berg ongenummerd		Hoppenbrouwers & Co.	sigarenfabriek	Toegangspoort op 58a, fabriek lag tussen Catharina- en Prins Hendrikstraat in
Kleine Berg 55	Kleine Berg 60	G. Jansen	monteur telephoon	Hier opende in 1920 de drogisterij van H. Baijens
Kleine Berg 55	Kleine Berg 60	P. M. Vonk	vroedvrouw	Hier opende in 1920 de drogisterij van H. Baijens
Kleine Berg 57	Kleine Berg 62	Jan Houbraken	directeur eener broodbakkerij
Kleine Berg 59	Kleine Berg 64	E. Borst	ingenieur S. S.
Kleine Berg 61	Kleine Berg 66	J. Wijn; Wed. J. E. B. Wijn	onderwijzer; zonder beroep
Kleine Berg 63	Kleine Berg 68	J. Beljaars	slager, liftbestuurder
Kleine Berg 65	Kleine Berg 70	A. Retera-Goedmakers; P. Retera-Banken; Wed. A. A. Retera	zonder beroep
Kleine Berg 69	Kleine Berg 74	J. van den Broek	kantoorbediende
Kleine Berg 69	Kleine Berg 74	P. van Vroonhoven	schoenmaker
Kleine Berg 71	Kleine Berg 76	J. F. Deelen	directeur Handelsvereeniging
Kleine Berg 73	Kleine Berg 78	firma H. S. de Groof-Notten	kruidenierswinkel

en het laatste deel Kleine Berg aan de linkerzijde (zuidoost):

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Kleine Berg 58	Kleine Berg 65	H. de Rooij	wagenmaker
		J. J. Piet	laborant
		J. van der Wees	kantoorbediende
Kleine Berg 60	Kleine Berg 67	Th. Baijens	huis- en decoratieschilder
Kleine Berg 62	Kleine Berg 69	M. van Boele	veekoopman
Kleine Berg 64	Kleine Berg 71	A. Dekkers	zonder beroep
Kleine Berg 64	Kleine Berg 71	M. Sijkens	koopman
Kleine Berg 66	Kleine Berg 73	A. de Greef	loopknecht, arbeider
Kleine Berg 68	Kleine Berg 75	Wed. A. van Rooij	zonder beroep
Kleine Berg 70	Kleine Berg 77	E. van de Voort	sigarenpakker	Everardus van de Voort overleed in 1921 en liet de weduwe geb. C. Leijssen achter
Kleine Berg 72	Kleine Berg 79	M. Lodewijks	wever	in 1921 J.A. Meelen-Manders, mandenmaker
Kleine Berg 72	Kleine Berg 79	Wed. A. Bogers	groentenhandel	in 1921 J.A. Meelen-Manders, mandenmaker
Kleine Berg 74	Kleine Berg 81	Wed. G. van Gorp	zonder beroep
Kleine Berg 76	Kleine Berg 83	A. C. M. Tiebax
Kleine Berg 78	Kleine Berg 85	A. J. van Dommelen	letterzetter
Kleine Berg 78	Kleine Berg 85	J. Verschure	arbeider
Kleine Berg 80	Kleine Berg 87	J. A. van den Broek	werkman
Kleine Berg 82	Kleine Berg 89	P. J. van Acht	winkelbediende

Nu staan we op het punt waar de Grote en Kleine Berg samenkomen.

Op dit punt eindigt in 1917 de stad Eindhoven en begint de Hoogstraat, die onder de gemeente Gestel valt.

We keren om en lopen de Grote Berg in.

Zo ziet het er in 1914 uit als je vanaf Gestel Eindhoven binnenwandelt.

Rechts bij de soldaat en de ladder staat het bord dat de gemeentegrens aangeeft. De winkels rechts (koopman Brusselers en kapper Van der Linden) liggen nog net in Eindhoven, hoewel de adressering in 1920 Hoogstraat wordt.

Links voor het huis waar de kar staat kun je via de St. Catharinastraat naar het Wilhelminaplein. Het hoekhuis is de kruidenierswinkel van De Groof-Notten.

Midden in beeld is het grote pand van de (koosjere) slager Van Geldere(n?)-Wertheim. Het werd in 1980 gesloopt.

De Grote Berg

We lopen de Grote Berg in richting Centrum van de stad.

Aan de linkerzijde noordwand), zien we op het stuk tot aan de Bergstraat achtereenvolgens:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Groote Berg 93	Grote Berg 74	A. van Gelderen	slager	Dit was dat karakteristieke pand op de kop van de splitsing Kleine/ Grote Berg. Abraham Ph. van Geldere(n?)- Bertha Wertheim vestigden zich hier in 1905.
Groote Berg 91	Grote Berg 72	B. Reijth	leeraar H. B. S.
Groote Berg 91	Grote Berg 72	H. J. Siegers	beeldhouwer
Groote Berg 89	Grote Berg 70	L. B. C. van Luijt	slager
Groote Berg 87	Grote Berg 68	W. Lammers	schoenmaker
Groote Berg 85	Grote Berg 66	A. L. van den Broek	slager	De spekslagerij van Alf van den Broek zat hier van 1905 tot 1919
Groote Berg 85	Grote Berg 66	H. M. A. Grijseels	timmerman
Groote Berg 83	Grote Berg 64 (a-f)	H. Hoppe	arbeider
Groote Berg 81		Th. Foliant	wever
Groote Berg 79		J. H. Slegers	arbeider
Groote Berg 77		F. van Vorstenbosch
Groote Berg 75		J. van Gemert	slager
Groote Berg 73		L. J. Baijens	schilder
Groote Berg 71	Grote Berg 62 (a-f)	P. van Giesen	sigarenmaker
Groote Berg 69		J. van Luijt	sigarenmaker
Groote Berg 65		P. A. Koppelmans	sigarenmaker
Groote Berg 63		P. J. Heesterbeek	sigarenmaker
Groote Berg 61		H. Verschuren	slager
Groote Berg 59		L. P. Koppelmans	aanspreker	In 1919 werkte Fr. Koppelmans hier als behanger en reperateur van matrassen
Groote Berg 57	Grote Berg 60	C. J. H. van Oorschot	sigarenfabrikant
Groote Berg 55	Grote Berg 58	Wed. B. van Gelder	modiste
Groote Berg 55	Grote Berg 58	A. Grootjans	klerk
Groote Berg 53	Grote Berg 56	H. van den Broek	koetsier, fabrieksarbeider
Groote Berg 51	Grote Berg 54	J. Vroomans	sigarenmaker, vischkoopman	Later bekend als het antiekwinkeltje Van Vugt , sloop 1995
Groote Berg 49	Grote Berg 52	P. J. van Hout	tuinman, timmerman
Groote Berg 47	Grote Berg 50	Th. J. van den Dungen	koetsier
Groote Berg 43	Grote Berg 48	P. van Sebille	sigarenmaker
Groote Berg 39	Grote Berg 44	F. Kuijpers	los-werkman
Groote Berg 37	Grote Berg 42	A. L. Wijnen	sigarenmaker
Groote Berg 35	Grote Berg 40	J. P. Penson	gasfittersbaas, brandweerman	Penson verhuisde naar de Elzentlaan 33
Groote Berg 33	Grote Berg 38	L. A. C. Kantelberg	sigarenmaker
Groote Berg 31	Grote Berg 36	F. J. M. Kessels	boekhouder
Groote Berg 29	Grote Berg 34	Wed. L. Varion	kosthuishoudster
Groote Berg 29	Grote Berg 34	A. Keultjes	agent van politie
Groote Berg 27	Grote Berg 32	A. J. M. Taabe	brievenbesteller
Groote Berg 25	Grote Berg 30	G. C. Rovers	sigarenmaker
Groote Berg 23	Grote Berg 28	P. J. C. Taabe; Wed. M. A. Taabe-Dijsselbloem	kantoorbediende; zonder beroep
Groote Berg ongenummerd	Grote Berg 26			Dit was in 1920 het adres van PJC Taabe, die in 1917 op het naastgelegen adres staat
Groote Berg 21	Grote Berg 24	A. C. Denkers	sigarenfabrieksarbeider
Groote Berg 19	Grote Berg 22	M. de Zeeuw	caféhouder	Op de hoek met de Bergstraat lag voorheen (tot 1912) het koffiehuis "de Kegelbaan" van J.H. Spoorenberg

En op het rechterstuk (zuidzijde) vanaf de Kleine Berg passeren we op de Grote Berg eerst:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Groote Berg 174	Hoogstraat 3	P. A. Brusselers	koopman
Groote Berg 172	Hoogstraat 1	H. van der Linden & Zn	coiffeurs
Groote Berg 170	Grote Berg 101	H. Beelen	smid	foto
Groote Berg 168	Grote Berg 99	Th. Teklenburg	vischkoopman	Winkel heette de "Eindhovensche Visch- en Kaashandel". In 1911 was er hier commotie toen er een paard door de winkelruit sprong! In 1922 was de weduwe Teklenburg-Lammers de winkelierster.
Groote Berg 166c	Grote Berg 97	L. Emeis	koopman in groenten
Groote Berg 166b	Grote Berg 95	P. J. H. H. van Hout	photograaf
Groote Berg 166a	Grote Berg 93	Th. Silverberg	broodbakker	Dit is Theodore Silverenberg, geboren in 1864 in Berchem en in 1942 in Auschwitz vergast
Groote Berg 164	Grote Berg 91	Wed. H. Tegenbos
Groote Berg 162	Grote Berg 89	J. W. Vogels	smid
Groote Berg 160	Grote Berg 87	P. van (den?) Waardenburg	suikerbakker
Groote Berg 158	Grote Berg 85	P. J. van Bakel	koffiehuishouder
Groote Berg 156	Grote Berg 83	H. J. M. Verbakel	arbeider
Groote Berg 154	Grote Berg 81	Th. C. van Bakel	postkantoor-bediende
Groote Berg 152	Grote Berg 79	Wed. A. van Dijk
Groote Berg 150	Grote Berg 77	W. van de Rijt	wever
Groote Berg 148	Grote Berg 75	W. A. Lier	poelier
Groote Berg 142	Grote Berg 73	L. A. van de Rijt	logementhouder
Luciferstraat 118	Grote Berg 71	Th. Leenders	wever
Luciferstraat 120	Grote Berg 69	A. Heesterbeek	sigarenmaker	Huisnummers 57-69, 7 woningen, werden na 1927 afgebroken voor de bouw van het nieuwe politiebureau
Luciferstraat 122	?	M. Heesterbeek	arbeider
Luciferstraat 122	?	W. Bogmans	sigarenmaker
Luciferstraat 124	Grote Berg 67	J. Leenders; M. Leenders	allebei: wever	Mathijs Leenders overleed in 1919 en liet de weduwe Leenders-van der Sanden achter
Groote Berg 140	?	Wed. H. Kampen
Groote Berg 138	?	Wed. H. Schenkels
Groote Berg 136	Grote Berg 65	H. J. Gijsberts	fabrieksarbeider
Groote Berg 136	Grote Berg 65	Wed. J. P. Persoon
Groote Berg 134	Grote Berg 63	J. de Wit	kleermaker
Groote Berg 132	Grote Berg 61	B. A. Bertens	timmerman
Groote Berg 130	Grote Berg 59	L. Schröder	sigarensorteerder
Groote Berg 128	Grote Berg 57	F. de Rooij	fruitkoopman en winkelier

Luciferstraat

Hier bevindt zich de toegang tot een arbeidersbuurt achter de Grote Berg. Het zijstraatje naar de achterbuurt heet de Luciferstraat. In de wandeling sprak men meestal van het Lucifersstraatje. Oude Eindhovenaren kennen het nog als 'de kleine huisjes achter het Politiebureau'.
Het achterbuurtje strekt zich uit over het gebied waar nu de Don Boscostraat/ Deken van Somerenstraat ligt.

We maken een toertje door deze achterstraten waarvan tegenwoordig geen huis meer over is. In 1917 viel het allemaal onder de Lucifer(s)straat, soms met dubbel-S gespeld. In 1920 zijn enkele aparte straatstukken benoemd: naast Luciferstraat (nu de Deken van Somerenstraat) hebben we ook de Lucifersdwarsstraat (verdwenen steegje op terrein van het huidige Brandweerterrein) en de Smederijstraat (nu Don Boscostraat). De Smederijstraat is genoemd naar de constructiewerkplaats van Sleegers. Vermoedelijk zat Sleegers in de voormalige lucifersfabriek. Zie kaartje.

De straatnaam Luciferstraat kwam van de Luciferfabriek die hier vroeger lag. Die lag ongeveer op de plaats waar nu het voormalige gezellenhuis Ons Thuis lag, wat nu een kamerbewonersgebouw is (hoek Don Boscostraat/ Deken van Somerenstraat).

Overigens is de naam Luciferstraat sinds 1995 terug in Eindhoven. Het is toen aan een kort verbindingsstraatje even verderop toegekend, tussen de Don Boscostraat en de Grote Berg.

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Luciferstraat 116	Lucferstraat 2	W. Lodewijks	metselaar
Luciferstraat 114	Lucferstraat 4	Wed. G. Verschure	zonder beroep
Luciferstraat 112	Lucferstraat 6	F. B. van Bergeijk	koffiehuishouder	Kreeg later een café op Hoogstraat 7
Luciferstraat 110	Lucifersdwarsstraat 2	H. L. van der Heijden; Wed. M. van Laarhoven	winkelbediende; zonder beroep
Luciferstraat 110	Lucifersdwarsstraat 2	H. L. van der Heijden; Wed. M. van Laarhoven	winkelbediende; zonder beroep
Luciferstraat 108	Lucifersdwarsstraat 4	P. J. Wullems	sigarenmaker
Luciferstraat 106	Lucifersdwarsstraat 6	G. van Bree	arbeider lucifersfabriek
Luciferstraat 104	Lucifersdwarsstraat 8	Th. Rooijakkers	arbeider lucifersfabriek
Luciferstraat 102	Lucifersdwarsstraat 10	J. Rulo	koopman	Jan Rulo adverteerde in 1917 met een 'kar op veren' te koop
Luciferstraat 100	Lucifersdwarsstraat 12	W. Dielissen	kistenmaker	De kistenmaker maakte ongetwijfeld uitsluitend sigarenkistjes
Luciferstraat 98	Lucifersdwarsstraat 14	H. A. Bogers; W. Bogers	kistenmaker; sigarenmaker	Kistenmaker H.A. Bogers overleed in 1920 en liet weduwe G.G. Bogers-van Bree, plakster van beroep achter
Luciferstraat 96	Lucifersdwarsstraat 16	A. C. Rulo	sigarenmaker
Luciferstraat 94	Lucifersdwarsstraat 1	S. de Corte	koopman in metalen
Luciferstraat ongenummerd		Eindhovensche Constructiewerkplaats, F. Sleegers		Bedrijf dat 2x vermeld staat, zowel onder Grote Berg als Luciferstraat. Waarschijnlijk was het bedrijf gevestigd in de voormalige lucifersfabriek achter de Grote Berg, ongeveer op de plaats waar later het gezellentehuis aan de Don Boscostraat kwam, dat in 1996 verbouwd is tot een complex van studentenappartementen. Sleegers zelf woonde op de Paradijslaan.
Groote Berg ongenummerd		N.V. Nederlandsche Constructiewerkplaatsen, v.h. Frans Sleegers	levert kapconstructies, bruggen, traliebalken en kolommen
Luciferstraat 92	Lucferstraat 8	E. Schollmeijer	sigarenmaakster	Mej. E. Schollmeijer was draagster van de Orde van Oranje Nassau, wat was te danken aan haar 50-jarig dienstverband vij Mignot & de Block. De 78-jarige Bet overleed in 1919, na een 'bloedspuwing'. Schoonzoon François Xavier Kerkhove (1853-1925) kwam oorspronkelijk uit Ronse (Vlaanderen)
Luciferstraat 92	Lucferstraat 8	F. X. Kerkhove	schoenmaker
Luciferstraat 90	Lucferstraat 10	Arn. Roos	sigarenmaker
Luciferstraat 88	Lucferstraat 12	P. J. van Lieshout	opperman
Luciferstraat 86	Lucferstraat 14	J. van Keulen	sigarenmaker
Luciferstraat 84	Lucferstraat 16	J. van Laarhoven	arbeider
Luciferstraat 82	Smederijstraat 23	Th. Verbakel	metselaar
Luciferstraat 80	Smederijstraat 21	G. van den Broek	magazijnknecht	Godsfridus overleed in 1921, liet weduwe geboren Verhulst achter
Luciferstraat 78	Smederijstraat 19	J. H. Wijnhoven
Luciferstraat 76	Smederijstraat 17	M. van Sebille	sigarenmaker
Luciferstraat 74	Smederijstraat 15	G. Merkelbach	sigarenmaker
Luciferstraat 72	Smederijstraat 13	P. van Kemenade	sigarenmaker
Luciferstraat 70	Smederijstraat 11	B. Mansvelden	werkman
Luciferstraat 68	Smederijstraat 9	G. Bolwerk	gemeentewerkman
Luciferstraat 66	Smederijstraat 7	A. van Werde	brandweerman, gemeentearbeider
Luciferstraat 64	Smederijstraat 5	Jos. Schollmeijer	sigarenmaker
Luciferstraat 62	Smederijstraat 3	J. Schollmeijer	opperman, arbeider	Jan Schollmeijer vierde de 25-jarige bruiloft met zijn Mien van de Meulengraaf in 1924
Luciferstraat 60	Smederijstraat 1	J. van Laarhoven	abeider lucifersfabriek
Luciferstraat 60	Smederijstraat 1	Wed. C. Aarts	zonder beroep
Luciferstraat 58	Lucferstraat 9	J. Aarts	sigarenmaker
Luciferstraat 54	Lucferstraat 7	P. J. Blankers	los-werkman
Luciferstraat 52	Lucferstraat 5	P. J. Reemers	sigarenmaker
Luciferstraat 50	Lucferstraat 3	A. Roos	sigarenmaker
Luciferstraat 48	Lucferstraat 1	F. H. Rulo	sigarenmaker	Hoek Grote Berg

We zijn weer terug bij de Grote Berg. We lopen die verder af richting oost. Tot aan de Paradijslaan zien we rechts:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Groote Berg 126	Grote Berg 55	H. Koppelmans	fruithandelaar, koopman
Groote Berg 46	Grote Berg 53	A. Driessen	caféhouder, sigarenmaker
Groote Berg 44a	Grote Berg 51	L. J. Eliëns	timmerman
Groote Berg 44	Grote Berg 49	F. Th. van der Sommen	fruithandelaar	afbraak in 1964
Groote Berg 42	Grote Berg 47	M. G. van der Stonden	looper a. d. gasfabr.
Groote Berg 40	Grote Berg 45	H. Leermakers	wever
Groote Berg 38	Grote Berg 43	J. W. Claassen	schoenmaker	Hier start in 1921 de Eerste Eindhovensce Vrachtauto Onderneming van A.F. Hezemans
Groote Berg 38	Grote Berg 43	P. H. C. Snellen	timmerman
Groote Berg 36	Grote Berg 41	H. J. Langenhuijsen	arbeider, tabakskerver
Groote Berg 34	Grote Berg 39	H. J. J. Burghoorn	timmerman, schrijnwerker
Groote Berg 32	Grote Berg 37	J. H. van de Vorst	koetsier, voerman
Groote Berg 30	Grote Berg 35	P. M. van den Broek	behanger
Groote Berg 28	Grote Berg 33	J. F. Kantelberg	sigarenmaker
Groote Berg 26	Grote Berg 31	C. van Nieuwenhuizen	groentenhandelaar	Winkel in boter, kaas, eieren en groenten, opende in 1915
Groote Berg 24	Grote Berg 29	H. Smits	steenhouwer en bierhuishouder
Groote Berg 22	Grote Berg 27	Arn. J. Peels	coiffeur, sigarenwinkel	In 1911 opende was J.C. Geenen hier de coiffeurszaak annex sigarenwinkel begonnen. In 1915 nam Peels die over.
Groote Berg 20	Grote Berg 25	J. van Gerwen	arbeider lucifersfabriek
Groote Berg 18	Grote Berg 23 nu een monument	J. Caris	bakker	Johannes Caris overlijdt in 1917 en laat weduwe Catharina Goedmakers, winkelierster, achter
Groote Berg 16b	Grote Berg 21	Wed. N. van Esdonk-Heiligers	blikslagerij, pensionhoudster
Groote Berg 16a	Grote Berg 19	A. M. J. C. de Ruijter	boekhandel en dansmeester (dansleeraar)	De eersteklas Dansacademie van De Ruijter bevond zich in 1921 op huisnummer 17
Groote Berg 16a	Grote Berg 19	J. J. Meijer	assistent gloeilampenfabriek
Groote Berg 16	Grote Berg 17	A. C. van de Ven	koopman	In 1914 had Van de Ven hier de eerste Eindhovense Parapluies Fabriek
Groote Berg 14a	Grote Berg 13	C. J. Patist	wachtmeester der K. K. Maréchaussée
Groote Berg 14	Grote Berg 15	Wed. G. A. Brands	koffiehuis	In 1916 zat hier het goud- en zilveratelier van Martin Brands. In 1921 opende hier café Casino
Groote Berg 12	Grote Berg 11	Joh. M. Mermans	meubelmaker
Groote Berg 10	Grote Berg 9 In 1823 door bouwmeester Peter van Driel ontworpen, een pand dat mooi en gaaf behouden bleef	Maréchausséekazerne P. Padmos	opperwachtmeester Kon. Maréchaussée	In dit pand zetelt tegenwoordig het eib-huis

Nu zijn we bij de Paradijslaan gekomen.

Voor we die ingaan eerst nog even het laatste stukje Grote Berg ingelopen.

Dit is het stuk van de Grote Berg tussen Paradijslaan en het stadscentrum. De ansicht spreekt van Kerkstraat, maar die ligt pas verderop, tussen de kruising Keizersgracht en Wal en de Catharinakerk.

Uiterst links is het logement van Brusselers en even verder -het brede pand met 2 verdiepingen- is café 't Paradijs.
Aan de rechterzijde ligt voor het grote herenhuis van linnenfabrikant Van Agt. Na zijn zijtuintje zien we het pand van de drukkerij waar de Meijerijsche Courant werd gedrukt. Daarachter zijn de hoekpanden van Van Boeckel en Van de Ven ook voor die tijd behoorlijk imposante bouwsels.

Aan de linkerzijde, tussen Bergstraat en Keizersgracht zien we:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Groote Berg 17	Grote Berg 20	J. M. Rooijmans	logementhouder
Groote Berg 15	Grote Berg 18	P. van der Heijden	voerman
Groote Berg 13	Grote Berg 16	W. Brusselers	logementhouder, herbergier
Groote Berg 11	Grote Berg 14	A. C. N. Donders	rijwiel- motorhandelaar	De rijwielzaak van Antoon Donders werd in 1912 geopend. Hij had filialen in Tilburg en Antwerpen.
Groote Berg 9	Grote Berg 12	J. van Amelsvoort	varkensslager	De firma Jos van Amelsvoort opende de slagerij in 1914
Groote Berg 7a	Grote Berg 8	P. H. J. Madlener	muziekleeraar	Kwam hier wonen in 1906
Groote Berg 7	Grote Berg 10	Fr. Eliëns	café 't Paradijs	Dit pand kennen de oudere Eindhovenaren als café De Karseboom van Piet Giesbers. In 1918 werd hier door duivenmelkers de Concours-Commissie Eindhoven opgericht, een samenwerking van de 4 Eindhovense postduivenclubs De Oorlogsbode, Neerlands Hulp, De Spion en De Luchtbode.
Groote Berg 5	Grote Berg 6	W. Sleegers
Groote Berg 3	Grote Berg 4	G. J. Valenberg	winkeljuffrouw
Groote Berg 3	Grote Berg 4	J. van Akkerveken	agenturen
Groote Berg 1	Grote Berg 2	D. Bijl-van Bokhoven	modes	Op deze hoek zat de behangerij van W. Schellen Hzn. van 1908-1916 De hoedenwinkel van Adrie van Bokhoven kwam hier in 1916, daarvoor in Gestel gevestigd.

Hier zijn we bij de oude toegang tot de stad bij de Kerkstraat, wat vroeger de "Hoge Vonder" heette, waarmee de nieuwere stadspoort werd aangeduid die vanaf midden 16^e eeuw de functie van de oude stadspoort aan de Vrijstraat heeft overgenomen.

En hier omkerend, het stuk tussen Wal en Paradijslaan:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Groote Berg ongenummerd		Gebr. van Collum	sigarenfabriek	De sigarenfabriek zat volgens andere bronnen aan de Wal.
Groote Berg 2	Grote Berg 1	J. H. van de Ven	bouwkundige, timmerman
Groote Berg 4	Grote Berg 3	Joh. P. C. van Boeckel; M. G. van Boeckel	inspecteur H.A.V. Bank Schiedam; assuradeur "Hanzebank"	De Hanzebank had het kantoor aan de Wal (om de hoek)
Groote Berg 6	Grote Berg 5	De Meierij	drukkerij
Groote Berg 8	Grote Berg 7	M. F. van Agt	linnenfabrikant

Paradijslaan

De Paradijslaan is een weggetje dat van de Grote Berg afloopt naar de Dommel. De laan ontleende zijn naam een eeuwenoud "aangenaam buitenverblijf, hetgeen wegens zijn vermakelijke ligging aan de Dommel het Paradijs wordt genoemd" (tekst uit1803). Het Paradijs is nog tot 1930 behouden gebleven, en toen -schande!- gesloopt.

Heel vroeger was hier het grasland waar Eindhovenaren hun was lieten bleken en het straatje heette wel Den Bleeck (1542) of Bleeckstraat (1618). Vanaf 1656 komt de naam Paradijs voor, in varianten als Paradijsstraat (18^e eeuw) of Paradijsdreef (19^e eeuw).
De Paradijslaan was nog maar een smal straatje. Pas in 1919 kwam er een trottoir, en dat met medewerking van de bewoners die daarvoor 1 meter van hun voortuin gratis ter beschikking stelden.

Aan de linkerzijde (oost) passeren we:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Paradijslaan 2a	Paradijslaan 1	Joh. C. P. Strijbos	directeur drukkerij
Paradijslaan 2	Paradijslaan 3	A. J. van Gestel; H. W. van Gestel	firma Gruijthuijsen; aannemer	De broers hadden ook een magazijn van steenkolen, 1905
Paradijslaan 4	Paradijslaan 5	F. Cox	candidaat-notaris
Paradijslaan 6	Paradijslaan 7	J. F. Clerx	schoolopziener, inspecteur lager onderwijs	Een familie uit Breda; dochter Hendrika Johanna was onderwijzeres 'in de nuttige handwerken' aan de Rijks normaalschool.
Paradijslaan ongenummerd	Het waaggebouw, gebouwd in 1907	Keurlokaal Stadswaag en Keurlokaal
Paradijslaan ongenummerd	Het waaggebouw, gebouwd in 1907	Keurlokaal voor vleesch en visch
Paradijslaan 8	Paradijslaan 9	J. Roemen	gemeente-keurmeester
Paradijslaan 10	Paradijslaan 11	F. J. Loots	gemeente-timmerman
Paradijslaan 12	Paradijslaan 13	A. G. van Moorsel	flanel-fabrikant
Paradijslaan ongenummerd		W. van Moorsel & Co.	flanelfabriek	Foto 1918
Paradijslaan 14	Paradijslaan 15	C. van Daal	voerman	De man verkocht ook Dommelzand
Paradijslaan 16	Paradijslaan 17	F. van den Brandt	waschinrichting	In 1915 was-, glans- en strijkinrichting van de gezusters v.d. Brandt; hier kwam later de melkfabriek.

Een mooi overzicht van dit laatste stuk Paradijslaan is te zien op een luchtfoto van 1938

Aan het eind van de laan zijn we bij de Dommel aangekomen. Hier is in 1917 nog geen brug naar Stratum. Die zou er in 1919 komen. Wie daarvoor naar Stratum wilde, moest omlopen over Stratumseind of via het 'zwarte wegje' het houten voetgangersbrugje nemen (waar de huidige Elzentbrug is in de Jan Smitzlaan, in 1929 aangelegd).

We keren weer om richting Grote Berg. Links (westzijde, waar nu het Frederik van Eedenplein is) zien we even verder het zijstraatje wat in 1920 Zwembadweg werd gedoopt. Die naam was ontleend aan de bad- en zweminrichting die daar toen was aangelegd.

Achtereenvolgens passeren we:

adres (1917)	adres (na 1920)	1917 adresboek	beroep	toelichting
Paradijslaan 31	Paradijslaan 24	H. J. H. Kooken
Paradijslaan ongenummerd		J. H. van Vlerken	smid	Ik neem aan dat dit het oude koetshuis van het Paradijs was
Paradijslaan 29	Zwembadweg 14	Wed. Rose
Paradijslaan 27	Zwembadweg 12	J. Geeven	fabrieksarbeider
Paradijslaan 25	Zwembadweg 10	J. Ummelen	arbeider
Paradijslaan 23	Zwembadweg 8	J. der Kinderen	fabrieksarbeider
Paradijslaan 21	Zwembadweg 6	H. F. Hezemans	sigarenmaker
Paradijslaan 19	Zwembadweg 4	Diepenbroek	arbeider
Paradijslaan 17	Zwembadweg 2	Wed. J. A. de Kok-Coolen
Paradijslaan 15a	Paradijslaan 22	H. Th. M. de Groof	gemeente-ontvanger
Paradijslaan 15	Paradijslaan 20	Wilhelmina van Agt	zonder beroep
Paradijslaan 13	Paradijslaan 18	A. J. P. van Agt	fabrikant
Paradijslaan ongenummerd	Paradijslaan 18	A. van Agt & Co.	linnenfabriek
Paradijslaan ongenummerd		Gebr. A. & M. van Agt	stoomweverij
Paradijslaan 9a	Paradijslaan 14	A. A. van Agt	fabrikant
Paradijslaan 9	Paradijslaan 12	B. Kessels-Müllers	winkelier, boekverkoper
Paradijslaan 7	Paradijslaan 10	F. W. de Cortie	handelsreiziger
Paradijslaan 5	Paradijslaan 8	Wijkverpleging
Paradijslaan 3	Paradijslaan 6 (Het is hier tegenwoordig anders genummerd dan in 1920. Dit is nu Paradijslaan 14, een gemeentelijk monument)	A. A. C. van Luijtelaar	tabakskerver en sigarenfabrikant	Fabriek "De Arend", brand in 1917. Drie brandspuiten waren spoedig ter plaatse, zodat de brand tot de bovenverdieping beperkt bleef. Maar veel van de voorraad ging zo verloren. De door brand tijdelijk werkloos geworden arbeiders kregen door Hillen toch nog hun loon doorbetaald, een voor die tijd zeer chique gebaar. Fabriek werd verkocht eind 1917 aan Kampers Roovers en Co. C. Roijers kocht het pand in 1919; in 1985 stond van Luijtelaer nog op de gevel
Paradijslaan ongenummerd		N. V. A. HiIlen's	sigarenfabrieken Delft
Paradijslaan ongenummerd		P. van den Arend	sigarenfabriek
Paradijslaan 1a	Paradijslaan 4	A. van Gastel
Paradijslaan 1	Paradijslaan 2	F. M. C. Sleegers	directeur machinefabriek, ijzerhandelaar

Inhoud van deze site:

HOME	1. Rond de Markt Markt Nieuwstraat Marktstraat Jan v Lieshoutstraat Jan van Hooffstraat	2. De oude binnenstad Demer, Volderstraat Rechtestraat Vrijstraat
3. Langs de oude stadsgrachten Vestdijk Emmasingel Keizersgracht Wal	4. Van de Kerkstraat naar de Paterskerk Kerkstraat Ten Hagestraat, Kloosterdreef Smalle Haven Kanaalstraat, Augustijnendreef	5. Het Stratumseind af Stratumseind, Begijnenstraat Begijnhof 't College Plekhoek Molenstraat
6. Van Paterskerk naar het station Tramstraat Dommelstraat Raiffeissenstraat Stationsplein, Parallelweg	7. De Bergen Kleine Berg Bergstraat Grote Berg Luciferstraat, Don Boscostraat Paradijslaan, Zwembadweg	8. Rond het Wilhelminaplein Willemstraat Wilhelminaplein Heilige Geeststraat Prins Hendrikstraat St. Catharinastraat, Smitsstraat

Bij gebruik en overname: graag de bron/ link opnemen.
Vragen, opmerkingen, aanvullingen... contact: mail