Bij gebruik en overname: graag de bron/ link opnemen

(p) (c) 2016-2099

Contact: Kees van der Hoeven
Informatie over deze ansichtencatalogus

Update: december 2016


EEN INVENTARISATIE VAN EINDHOVENSE PRENTBRIEFKAARTEN 1

[WHD]            Wed. J. van der Heijden (1904-1937)

De weduwe van J. van der Heijden heette met haar meisjesnaam Johanna Gerrits. Zij werd in Strijp geboren op 3 maart 1833 en overleed in Eindhoven op 17 februari 1912. Op 12 februari 1857 trouwde zij in Woensel met bakker Johannes Wilhelmus van der Heijden. Hij was in Eindhoven geboren op 6 juni 1833 en overleed daar al op 25 oktober 1865. Johanna Gerrits bleef na zijn dood met vier kinderen achter. Vermoedelijk in 1885[1] verhuisde zij met haar gezin van de Kleine Berg naar de Volderstraat waar zij blijkens oude rekeninghoofden dat jaar een boek- en papierwinkel en boekbinderij opende onder de handelsnaam Wed. J. van der Heijden. Een rekeninghoofd van een jaar later maakt in het winkelassortiment onder meer nog melding van eau de cologne, odeurs en zeep.

Het lijkt heel waarschijnlijk, dat de weduwe haar zaak is begonnen als kostwinning voor haar oudste zoon, Wilhelmus Hubertus, die in Eindhoven was geboren op 27 april 1858 en die drukker en boekbinder van zijn vak was. Op 5 februari 1890 trouwde hij met de Gestelse Maria Jacoba van der Sommen. Hetzelfde jaar nam hij van zijn moeder de ouderlijke winkel en boekbinderij over, waarna hij die die onder dezelfde naam voortzette. In het patentregister had zijn moeder ingeschreven gestaan als winkelier, boekbinder en boek- en papierhandelaar en zo werd hij in 1890 ook zelf ingeschreven. Ofschoon hij in zijn zaak ook reclame maakte voor drukwerk en er vanaf 1888 talloze bidprentjes bekend zijn met zijn firmanaam erop, besteedde hij het drukkerswerk blijkbaar toch uit. De kantoorboekhandel bouwde hij daarentegen verder uit. Blijkens een St.-Nicolaasadvertentie konden de Eindhovenaren er in 1919 ook terecht voor aktetassen, portefeuilles en sigarenkokers. Het echtpaar Van der Heijden-van der Sommen kreeg elf kinderen. De winkel werd ten slotte overgenomen door drie ongehuwde dochters, Wilhelmina Johanna Catharina (*1891), Petronella Jacoba Cornelia (*1902) en Maria Arnolda Anna Cornelia (*1910). Dat zal in de jaren dertig zijn geweest. Nadat het pand bij het bombardement in 1942, was verwoest, verhuisde het bedrijf naar de noodwinkels aan de Hooghuisstraat. Daar werd het voortgezet tot het op 19 april 1956 naar de Demer kon terugkeren, waar het tot omstreeks 1970 heeft bestaan.

Vanaf 1904 tot het begin van de jaren dertig werden in de zaak prentbriefkaarten verkocht die met de firmanaam waren bedrukt. Behalve de onderstaande kaarten werden in of kort voor 1907, 1911 en 1916 nog series kaarten uitgegeven voor Pensionaat Eikenburg in Stratum en in 1913 ten minste één kaart voor het Gymnasium Augustinianum. Deze kaarten zullen later onder respectievelijk het pensionaat Eikenburg en het Gymnasium worden geïnventariseerd.

De foto's voor de kaarten zijn voor een deel gemaakt door de later bekende Eindhovense fotograaf Arnold van de Heijden (1894-1966), die een zoon van Wilhelmus Hubertus was.

 

Serie WHD-1

A. 1904

B. zwart-wit

C. zwart

 

Het woord BRIEFKAART met zogenaamde 'spitsboog A' van een onbekende drukker. De kaarten zijn als lichtdruk uitgevoerd. Zij werden uitgegeven naar aanleiding van het bezoek van H.M. Koningin Wilhelmina en haar echtgenoot aan Eindhoven op 30 augustus 1904.

 

 

 

tekst

foto

opm.

1

Aanbieding van een Bouquet aan H.M. de Koningin door de jonge juffrouw Amalia de Heer

zie afbeelding hierboven

 

2

De Volderstraat na het passeeren van den Koninklijken stoet

 

 

Serie WHD-2

A. st 23 augustus 1904

B. zwart-wit, ook ingekleurd

C. zwart

 

Het woord BRIEFKAART met 'spitsboog A' is ongetwijfeld van dezelfde drukker als de eerste serie. De kaarten zijn opnieuw als lichtdruk uitgevoerd.

 

 

tekst

foto

opm.

1

Demer

Met eigen winkel

2

Kloosterdreef

 

3

Dijk

Vestdijk

4

Volderstraat

Met links de eigen winkel

 

Serie WHD-3

A. st 27 juli 1906

B. zwart-wit, ook handmatig ingekleurd

C. vz zwart, az rood

 

Gezien de lay-out en de nummering gedrukt door Dr. Trenkler in Leipzig. Eveneens uitgevoerd in lichtdruk. Adreszijde rechtsonder het volgnummer van de drukker. Het lettertype van de voorzijde wijkt af van serie 6.

 

 

nr.

tekst

foto

opm.

64384

Stationsplein

 

64385

Stratumseind-Molenwater

zie afbeelding hierboven

Afbeelding later ook, zwaar geretoucheerd, door Schaefer in kleuren uitgegeven

64386

Markt

Vanaf de Nieuwstraat

64387

Kanaal

 

 

Serie WHD-4

A. st 21 augustus 1907

B. diverse uitvoeringen

C. vz bruin, az groen

Gezien de uitvoering en het fabrieksmerk met De Tulp zijn de kaarten geleverd door Jos Nuss & Co. in Haarlem[2] en gedrukt door Emrik & Binger aldaar. Nuss leverde naast kleurenkaarten ook kaarten in eenvoudiger uitvoering. Geel-groen noemde hij tinto novum, andere uitvoeringen heetten bromo-, platina- en later helio-, photo- trio- en platina novum. Al deze uitvoeringen waren goedkoper dan echte kleurendrukken en konden daardoor in minder grote aantallen (vanaf 500 stuks) worden geleverd. Mogelijk behoort kaart nr. 5 niet tot de serie maar is die afzonderlijk voor Apollo's Lust vervaardigd.

 

 

*

tekst

foto

opm.

1

t x

Badlaan

Druk x is in rossige tint

2

t x

Demer- en Volderstraat

Druk x is in bruine tint

3

t x

Stratumschendijk

Druk x is in bruine tint

4

x

Langen Dijk

zie afbeelding hierboven

Bruine tint; Vestdijk, tussen Ten Hagestraat en Raiffeisenstraat

5

x

Muziektuin "Apolloslust."

In blauwgroene tint; we zien 3 heren op een bankje en 1 op een rijwiel poseren, de tuin zou aan de Vestdijk liggen

             *     kleurtype: t = tinto novum, x = andere tint

 

Serie WHD-5

A. st 10 juli 1909

B. zwart-wit

C. vz zwart; az rood

 

Gezien de lay-out en de nummering is de serie gedrukt door Dr. Trenkler in Leipzig. Uitgevoerd in lichtdruk. Adreszijde rechtsonder het volgnummer van de drukker. Het lettertype van de voorzijde wijkt af van serie 3.

 

 

nr.

tekst

foto

opm.

90218

Emmasingel

zie afbeelding hierboven

Met stoomtram

90219

Tramstraat en Tramstation

Met rechts de stoomtram van Tramwegmaatschappij De Meijerij

90220

Wilhelminaplein

foto als WBM-9-85563

Foto in 1906 eerder uitgegeven door Wed. van Bree (zie daar restserie 9)

 

Serie WHD-6

A. st (bij zelfde genummerde serie Wed. J. van Bree, WBM-7): 11 september 1911

B. zwart-wit, soms ingekleurd

C. zwart

Adreszijde linker zijkant nummer plus naam N.V. Willfried Deyhles Lichtdruk- en Grafische Kunstinrichting, Amsterdam[3]. De kaarten zullen zijn geleverd door Willfried Deyhle in Berlijn. Ze zijn genummerd, maar dit soort nummers is in Duitsland niet bekend. Mogelijk is de nummering van de Amsterdamse vestiging van Deyhle die in feite alleen als importeur optrad. Het eerste nummer is mogelijk een ordernummer, het tweede het volgnummer van de kaart. Als een deel moest worden ingekleurd, kregen bij Deyhle de zwart-witte en de ingekleurde exemplaren verschillende ordernummers.

 

nr.

tekst

foto

opm.

269/4169R

Stratumseind

zie afbeelding hierboven

 

269/4174 R

Postkantoor

Rechts juffrouw met wit schort

270/4161R

Station

 

 

 

Serie WHD-7

A. uitg 1912

B. zwart-wit, ook ingekleurd

C. vz wit, az zwart

 

Adreszijde rechtsonder genummerd met vet jaarnummer 12 en volgnummer van drukker Dr. Trenkler in Leipzig, lopend van 12 60128 – 12 60136.

 

 

nr.

tekst

foto

opm.

60128

Volderstraat en Demer

zie afbeelding hierboven

 

60132

Villapark

Vanaf de Nachtegaallaan de bocht naar de Parklaan

60136

Emmasingel

 

 

Serie WHD-8

A. uitg 1916

B. zwart-wit

C. vz wit, az zwart

 

Adreszijde rechtsonder een vet jaarnummer 16 en een volgnummer van drukker Dr. Trenkler in Leipzig, lopend van 16 28652 – 16 28653. Adreszijde linksonder: Foto Arn. van der Heijden.

 

nr.

tekst

foto

opm.

28652

R.K. Openbare leeszaal

 

 

28653

R.K. Openbare leeszaal

 

 

 

Serie WHD-9

A. uitg 1916

B. bruin-wit.

C. zwart

 

Adreszijde ro een vet jaarnummer 16 en een volgnummer van drukker Dr. Trenkler in Leipzig. Adreszijde linksonder: Foto Arn. van der Heijden.

 

nr.

tekst

foto

opm.

30313

Rozemarijnstraat

Liefdehuis en rechtsvoor het voormalig woonhuis van Jan van Lieshout

30319

Eindhoven in Vogelvlucht

zie afbeelding hierboven

De foto is later ook door Van Haaren gebruikt (AVH-2) en Weenenk en Snel heeft een opname uitgebracht die panoramisch aansluit (serie WSB-1, codenr 29370)

 

Serie WHD-10

A. st 25 augustus 1921

B. kleur

C. zwart

 

Vermoedelijk heliodore-druk van C.G. Röder in Leipzig.[4] De kaarten op de adreszijde genummerd, zowel in het midden als rechtsonder.

 

Deze serie is in verschillende uitvoeringen verschenen:

w   Wed. J. van der Heijden in de middenbalk vermeld, de kleuren zijn meestal overwegend bruin oranje; vroegste stempel 26 mei 1923;

x   geen uitgever op de middenbalk vermeld, kleuren ogen frisser met een lichtblauwe hemel (st 24 augustus 1923);

y   geen uitgever, kleuren overwegend bruin, oranje (vroegste stempel 8 augustus 1921).

De tekst kan bij w of x/y op een verschillende plaats gepositioneerd in de foto staan.

 

nummers:

*

tekst

foto

opm.

mo

ro

14545

7832

w x

y

Gestel - Hoogstraat

 

14546

7831

w x

Woensel - Fellenoord

 

14547

7830

w x

Stratum - Brugeind

 

14548

7829

w x

y

Vrijstraat

 

14549

7828

w

x

Demer

Rechts het Corsettenhuis

14550

7827

w x

y

R.K. Volksbond

zie afbeeldingen hierboven

De uitvoering x heeft code J10 in het pzv staan

14551

7826

x

y

Stratumseind

 

14552

7825

w x

y

Stationsplein

 

14553

7824

x

y

Villapark met Kerk

Deze oudste afgestempelde kaart is op gelig papier gedrukt

14554

7823

x

Haven

 

                                   *     uitvoering: w = Wed. J. van der Heijden, x = naamloos frisse tinten, y = naamloos bruine tinten

 

Serie WHD-11

A. st 30 juli 1928

B. zwart-chamois, boekdruk

C. zwart

Op adreszijde linkerzijde: Uitgave van firma Wed. J. van der Heijden, Eindhoven (nadruk verboden). Adreszijde linksonder: handelsmerk van uitgever Weenenk & Snel in cirkel. Bekend is dat Nels in Brussel dit type handelsmerk voor Weenenk & Snel heeft gebruikt. De kaarten werden geleverd in een uitscheurboekje. De opnamen zijn deels identiek aan die van de volgende serie.

 

 

tekst

foto

opm.

1

Elzentpark.

Huize 'Den Elzent', Bilderdijklaan

2

Genneperwatermolen.

Opname ook gebruikt in 1936 door Roukes en Erhart

3

Kanaal.

 

4

Paradijslaan.

 

5

Parklaan, Huize Granville

 

6

Parklaan, Huize Granville (Achterzijde)

 

7

Stationsplein.

 

8

Tongelresestraat.

 

Zie afbeelding voorbeeldfoto serie 12 hieronder

9

Vestdijk.

Vanaf de kruising Ten Hagestraat

10

Villapark.

Kievitlaan

11

Villapark met Dommelbrug.

zie afbeelding hierboven

Foto genomen vanaf de spoorbrug

 

Serie WHD-12

A. st 10 juli 1931

B. zwart-bruin

C. zwart

 

Echte fotodruk. Opnamen identiek aan serie hierboven, foto's in een diepe sepia tint.

Vermoedelijk zijn niet alle foto's uit serie 11 ook in serie 12 zijn uitgebracht, alleen de populaire, algemene foto's.

Ook op deze serie staat het cirkelvormig handelsmerk van Weenenk & Snel

 

tekst

foto

opm.

1

Genneperwatermolen

foto serie 11-2

 

2

Kanaal

foto serie 11-3

 

3

Stationsplein

foto serie 11-7

 

4

Tongelresestraat

foto serie 11-8

Zie ook afbeelding hierboven

5

Villapark met Dommelbrug

foto serie 11-11

 

 

Serie WHD-13

A. st 9 november 1931

B. zwart-wit

C. vz wit, az zwart

 

Op adreszijde linkerzijde: Uitg. Wed.J. v.d. Heijden, Eindhoven; daaronder Weenenk & Snel in cirkel. Adreszijde rechtsonder 30F of (bij nr. 7) 31F, zoals ook bij A. van Haaren voorkomt (zie serie AVH-9).

 

 

tekst

foto

opm.

1

Demer met overweg

 

2

Huize 'De Laak'

 

 

3

Markt

zie afbeelding hierboven

Deze kaart is ook bekend zonder code 30F (sept. 1933)

4

Mathildelaan

 

 

5

Parklaan

 

 

6

Stationsplein

Richting Parallelweg

7

Genneperwatermolen

foto serie 11-2

Met code 31F

 

Serie WHD-14

A. st mei 1937

B. zwart-wit (licht-creme papier)

C. vz wit, az zwart

 

Tekst op de fotozijde in kapitalen. In plaats van middenbalk: Uitgave Wed. J, van der Heijden Boekhandel Eindhoven, onder zegel: Echte fotografie.

 

 

tekst

foto

opm.

1

philipsfabrieken

 

Emmasingel

2

philips ontspanningsgebouw

zie afbeelding hierboven

 

3

philips radiofabrieken

 

 

4

sportfondsenbad

 

5

van abbe museum

 

 

6

radiomonument

 

 



[1]     Dit jaar wordt later als jaar van oprichting vermeld in de brief- en rekeninghoofden. Uit de patentregisters blijkt dat het bedrijf tussen tussen 1882/83 en 1888/89 is opgericht.

[2]     Voor Jos. Nuss en zijn kaarten, zie VDP-Bulletins nrs. 89 t/m 93, 12006 en 2007

[3]     Zie voor dit bedrijf: J. Spoorenberg, Jos. Nuss en de N.V. Willfried Deyhle's Lichtdruk en Grafische Kunstinrichting in Amsterdam, VDP-Bulletin, jaargang 22 (2006) nr 4 (nr 90)

 

[4]     The Postcard Album, nr. 19, (2002) 22