Bij gebruik en overname: graag de bron/ link opnemen

(p) (c) 2016-2099


Contact: Kees van der Hoeven
Informatie over deze ansichtencatalogus


EEN INVENTARISATIE VAN EINDHOVENSE PRENTBRIEFKAARTEN 1

[NJB]            N.J. Boon, Amsterdam (1899-1904)

De onderneming werd in 1886 opgericht door Nicolaas Jan Boon (1862-1921) en gaf naast boeken, tijdschriften en kalenders ook prentbriefkaarten uit.[1] Het bedrijf werd in 1951 geliquideerd.[2] Op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw heeft Boon prentbriefkaarten van Eindhoven uitgegeven. Het is nog niet bekend wie hiervan de fotograaf of fotografen zijn geweest en evenmin is van alle kaarten de drukker bekend.

 

Blijkbaar heeft de boekhandel van M.F. van Piere voor een aantal prentbriefkaarten de alleenverkoop gehad, want een deel van de kaarten verscheen met de opdruk M.F. van Piere, terwijl er geen kaarten bekend zijn die zowel door M.F. van Piere als door Boon onder eigen naam zijn uitgegeven.

 

Boon heeft vier series kaarten van Eindhoven uitgegeven. De eerste is vermoedelijk tegelijk zowel in blauw/wit (eenmaal in groen/wit) als in zwart/wit verschenen. De kaarten zijn aan de voorzijde voorzien van de tekstopdruk N.J. Boon. De afbeeldingen hebben afgeronde hoeken en op de beeldzijde is royaal ruimte gelaten voor mededelingen van de afzender. De afbeeldingen van de overige series zijn vrijwel geheel of helemaal beeldzijdevullend. De tweede reeks draagt steeds het ovale handelsmerk van N.J. Boon en is daarnaast soms nog voorzien van de firmanaam M.F. van Piere. De kaarten met alleen het handelsmerk zijn vermoedelijk allemaal zowel in grijsgroen/wit als in zwart/wit uitgegeven, die met de opdruk M.F. van Piere zijn tot nu toe alleen in zwart/wit bekend.

 

De derde serie kaarten is genummerd. Van deze reeks is een deel verschenen met alleen de uitgeversnaam N.J. Boon en een ander deel met alleen de opdruk M.F. van Piere. De nummering begint bij 23 en loopt door tot en met 85, maar tussen de nummers 67 en 85 is een hiaat. Om het gat tussen 1 en 23 te vullen, moeten mogelijk de eerdere series worden meegeteld, wellicht inclusief de serie van drukkerij Knackstedt & Näther in Hamburg, die –voor zover bekend– op één kaart na alleen de firmanaam M.F. van Piere draagt (zie hiervoor het hoofdstuk over de kaarten van M.F. van Piere). De ene uitzondering toont alleen de firmanaam van Boon en is hieronder als serie 4 opgenomen.

 

Er bestaat een prentbriefkaart die is afgestempeld op 16 april 1901 en het bezoek toont door H.M. koningin Wilhelmina 'aan de Marinewerf' in Amsterdam. Blijkens de opdruk is de kaart een lichtdruk van de drukkerij van Emrik & Binger in Haarlem en is de kaart uitgegeven door N.J. Boon in Amsterdam. De adreszijde vormt de band met Eind­hoven, want de lay-out daarvan is identiek aan die van de eerste twee Eindhovense series van N.J. Boon. De series dus met paarse druk en hoofd­let­ters R met een lang doorlopende staart. Van de tweede Boonserie is een deel verkocht door de winkelier M.F. van Piere. We mogen aannemen dat al deze Eindhovense kaarten ook door Emrik & Binger zijn gedrukt.

 

Ook van de derde serie is de drukker bekend. Er bestaat een kaart uitgevoerd in lichtdruk met portretten van H.M. koningin Wilhelmina en Z.K.H. prins Hendrik. Deze kaart is eveneens uitgegeven door N.J. Boon, maar de afbeelding is blijkens de op­druk een lichtdruk van A. Senefelder in Amster­dam. Op de adreszijde heeft de letter A in het woord BRIEFKAART een geknikte dwarsbalk. Lettertype en lay-out zijn identiek aan die van de vierde serie van N.J. Boon en daarmee aan de identieke serie van M.F. van Piere en aan een van de series van de eveneens nog te behandelen Wed. J.C. van Bree. Al deze Eindhovense kaarten zullen ook bij Senefelder zijn gedrukt. Opgelet: er bestaan ook prentbriefkaarten met een identieke opdruk van het woord Briefkaart, maar met een afwijkende liniering. Het is nog onduidelijk of die van dezelfde drukkerij zijn.

 

De historicus drs. J. Coenen vertelde dat hij op een veiling enkele originele foto's van Boonkaarten had kunnen kopen. Daarbij waren er twee uit Eindhoven. Ze bleken te behoren tot de reeks die gedrukt is bij Knackstedt & Näther en weliswaar door Boon is uitgegeven, maar waarvan Van Piere op een na de alleenverkoop kreeg. Die resterende kaart van het Stratumseind werd door Boon uitgegeven en is als serie 4 opgenomen in de aflevering over Boon. Op de achterzijde van de originele foto's staat de mededeling dat er 1000 kaarten van zijn gedrukt.

 

Serie NJB-1

A. st 6 juni 1899 (foto links lijkt 27-4?-99, ouder?)

B. zwart/wit, blauw/wit of groen/wit

C. vz zwart, az paars

 

Fotokaders met afgeronde hoeken; de verschillende uitvoeringen zijn - afgaande op de afstempelingen - vermoedelijk gelijktijdig uitgegeven en gedrukt bij Emrik & Binger in Haarlem.

 

 

*

tekst

foto

opm.

1

z

De Dommel

Molenwater, van een mogelijk blauw- of groenwitte editie zijn nog geen exemplaren bekend

2

gz

Groete uit Eindhoven

Stratumsedijk bij pand Franssen/ Bosman

3

bz

Groote Markt

 

4

bz

Station

 

5

bz

Stationsplein

Bij de Dommelstraat

             *     de serie is in verschillende kleur gedrukt: kleur van de foto: b = blauw, g = groen, z = zwart

 

Serie NJB-2

A. st 8 januari 1900

B. grijsgroen-wit of zwart-wit

C. vz: zwart; az paars

 

Met logo gedeponeerd fabrieksmerk N.J. Boon. Ook deze serie is gedrukt door Emrik & Binger in Haarlem. Zelfde soort kaarten zijn ook door M.F. van Piere uitgegeven. Ze worden onder die uitgeven behandeld.

 

 

 

*

tekst

foto

opm.

1

z

Haven

Van een mogelijk grijsgroene editie zijn nog geen exemplaren bekend

2

gz

Markt

 

3

gz

Station

 

             *     de serie is in verschillende kleur gedrukt: kleur van de foto: g = grijsgroen, z = zwart

 

Serie NJB-3

A. St 26 juni 1903

B. zwart-wit; soms ook ingekleurd

C. zwart.

Zelfde soort kaarten zijn ook door M.F. van Piere uitgegeven. Ze worden als serie MFP-5 behandeld.

De kaarten zijn aan de voorzijde genummerd (op een ongenummerde uitzondering na). Samen met de kaarten van Van Piere lopen de nummers van 23 t/m 85. Niet elk tussenliggend nummer is gebruikt.

Een deel van de opnamen is ook gebruikt voor kalenderbladen van Nauta; de bekende gevallen zijn in kolom 2 met een K gemerkt.

De kaarten zijn blijkens de opmaak van de adreszijde gedrukt door A. Senefelder in Amster­dam.

 

nr.

*

tekst

foto

opm.

28

K

Nieuwstraat

 

29

K

Stationsplein

Bij de Dommelstraat

33

 

Kloosterdreef

Ten Hagestraat vanaf de Smalle Haven

34

kl

Rechtestraat

Naar de zuidzijde

35

kl

Interieur van de Groote Kerk

 

37

 

Willemstraat

 

38

 

Dommeldreef

Een zandpaadje, ook wel de Badlaan geheten, wat later de Jan Smitzlaan werd

39

 

Kleinberg

De Kleine Berg richting zuidwest

41

 

Demer

 

42

 

Groote Berg

 

44

K

‘t Molenwater

 

45

K

R.K. Volksbond

 

47

 

Rechtestraat

Naar de noordzijde

52

 

Markt

Naar de zuidzijde

53

kl

Markt

Naar de noordzijde

56

K, kl

Gezicht op Eindhoven

Vanaf de Nachtegaallaan

59

K

Keizersgracht

 

60

kl

Dommel

Stratumseind bij de Plekhoek

62

 

Keizersgracht

 

64

 

Volderstraat

 

65

K

Emmasingel

 

66

 

Markt

Naar zuidwestzijde

85

 

Nieuwstraat

Foto korte tijd na nr. 28 opgenomen

x

 

Groote Kerk

Ongenummerde kaart

             *     kl: soms zijn er ingekleurde exemplaren bekend, K = gebruikt voor kalenderbladen van Nauta

 

Serie NJB-4

A. st 2 maart 1904

B. zwart-wit

C. zwart

 

Deze kaart is gedrukt bij Knackstedt & Näther in Hamburg; de uitvoering is identiek aan een serie bij M.F. van Piere (de oudste afstempeling van deze reeks bij Van Piere dateert van 9 januari 1902)

 

 

tekst

foto

opm.

1

[Stratumseind bij Keunen]

 

 



[1]     H.J. Haverkate, De Geschiedenis van de Nederlandse Prentbriefkaart I (z.p., 1987)

[2]     H.J. Haverkate, Encyclopedie van de Nederlandse prentbriefkaart, deel 1 (Amsterdam 1998) en idem, De geschiedenis van de Nederlandse prentbriefkaart IIa (z.p., 1989)